با توجه به مشکلات پیش روی شرکت های حفاری جلسات سوم و چهارم کمیسیون اقتصاد و بازار به مبحث مشکلات شرکت ها و راهکارهای برون رفت از این مشکلات اختصاص داده شد. در این جلسات شرکت های پیمانکاری در مورد مشکلات موجود بحث و تبادل نظر کردند. برخی از این مشکلات و راه حل های پیشنهادی جهت ارائه به وزارت نفت عبارتند از:
- مطالبات معوق:
مطالبات پیمانکاران از وزارت نفت در محدوده چندهزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که تاخیرات چندساله در پرداخت آنها، ضمن ایجاد تهدید برای حیات بسیاری از شرکت‌ها، شرایط نامناسبی را در حوزه پیمانکاران فرعی، نیروی انسانی، نگهداری تجهیزات و … ایجاد کرده است. انتظار می‌رود شرکت ملی نفت ایران پرداخت بدهی‌های خود را با اولویت بیشتری نسبت به تعریف پروژه‌های جدید از محل منابع داخلی در دستور کار قرار دهد. متاسفانه شرکت ملی نفت ایران باوجود تحمیل انواع هزینه و وظیفه بر عهده پیمانکار، هیچ گونه پرداخت هزینه‌ای را برای دوران تعویق پیش‌بینی نکرده که این امر غیرحرفه‌ای و غیرمنصفانه است.
۱- واگذاری دارایی (شرکت، تجهیزات، محموله نفتی و …)
۲- اوراق تسویه
۳- پیش‌بینی بندی در قراردادها جهت پرداخت هزینه دوران تاخیر در پرداخت مطالبات
- ناکارامدی هزینه‌کرد منابع
به شیوه سنتی، شرکت ملی نفت ایران از محل منابع داخلی نسبت به تعریف پروژه‌های جدید اقدام کرده که با توجه به افت شدید درآمدها و افزایش بدهی‌ها و هزینه‌های مالی، این روند متوقف شده است. مضافاً هزینه‌کرد، باتوجه به نوع قراردادها و شیوه مدیریت پروژه، ناکارآمد بوده است.
۱- استفاده اهرمی از منابع شرکت ملی نفت ایران پس از پرداخت مطالبات
۲- واگذاری پروژه‌ها به صورت بسته‌های سرمایه‌گذاری
- ارزیابی کیفی ناکارامد
باتوجه به سهم ارزیابی کیفی از قیمت نهایی، این امر باید با معیارهای شفاف، در دسترس عموم شرکت‌ها و فنی صورت گیرد. همچنین کلیه شرکت‌های تابعه شرکت ملی نفت ایران و نیز شرکت‌هایی که با ترک تشریفات قراردادی را بر عهده می‌گیرند، آن را اجراء کنند.
۱- تدوین نظام فنی و اجرایی و اجراء آن توسط کلیه شرکت‌ها
- جنگ قیمت
متاسفانه قیمت‌گذاری غیرکارشناسی باعث می‌شود نه تنها پیمانکاران توانمند از عرصه رقابت خارج شوند، بلکه در نهایت پروژه با زمان و هزینه بیشتری در مرحله اجراء قرار گیرد.
۱- اجرای دستورالعمل
- انحصار در دکل‌داری
مساله انحصار در بخش دکل‌داری صنعت حفاری ایران، که با شاخص هرفیندال هیرشمن اندازه‌گیری می‌شود، در کنار قراردادهای نامناسب، به بهره‌وری پایین انجامیده است.
۱- توقف توسعه کمی ملی حفاری و تمرکز بر توسعه کیفی آن
۲- رساندن شاخص هرفیندال هیرشمن به محدود ۲۰۰۰
۳- پرهیز از واگذاری قراردادها به صورت ترک تشریفات
- شرکت‌های یکپارچه و بزرگ
همزمان با انحصار، تعدد بازیگران کوچک و حاشیه‌ای در صنعت حفاری باعث شده تا سرمایه‌گذاری درازمدت در توسعه، رقابت‌پذیری و تاب‌آوری شرکت‌ها کاهش یابد. لذا انتظار می‌رود از شکل‌گیری شرکت‌های یکپارچه حمایت بیشتری صورت گیرد.
۱- تدوین دستورالعملی برای حمایت از ادغام و تملک در صنعت حفاری
- فناوری پایین
سطح فناوری در صنعت حفاری ایران به ویژه باتوجه به عدم حضور شرکت‌های خارجی، پایین ارزیابی می‌شود. لذا انتظار می‌رود سیاست‌گذار نقشه راهی در این خصوص داشته باشد؛ چراکه در نهایت منتفع اصلی شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.
- حمایت از توان داخل
در راستای حمایت محدود، مشروط و موقت از پیمانکاران داخلی به ویژه در قراردادهای جدید نفتی، بهتر است مکانیزم‌های مشوقی پیش‌بینی شود.
۱- ارائه مشوق (فراتر از رعایت قانون حمایت از ساخت داخل) در قراردادهای جدید نفتی